Mini-college samenwerken en cultuur
De onbesproken kracht van logics
Actief bouwen aan bruggen of juist discussiëren over visie en betekenisgeving? Tijdens de game ‘Overbruggen’ handelden de deelnemers vanuit de rol als Brikker of als Conceptino in een bepaalde structuur en symboliek. In de samenwerkingsopdracht werden de verschillen zichtbaar en bleek de onbesproken kracht van logics. In dit mini-college staan we stil bij de betekenis en invloed van logics en het belang deze bespreekbaar te maken.
Een andere taak
Brikkers en Conceptino’s werden tijdens een game uitgedaagd om met een eigen taak aan de slag te gaan. Hoewel beide gericht op het ontwikkelen van bruggen, zijn het twee fundamenteel verschillende taken. De een gericht op bouwen; de ander op ontwerpen. De verschillen in taak zorgde ook voor een verschil in handels- en denkwijze. Zowel in de game als in de praktijk is de taak van een groep een belangrijk fundament voor de structuur en referentiekaders van een groep. Bij de Brikkers gekenmerkt door actiegerichtheid, bij de Conceptino’s gekenmerkt door gesprekken over betekenisgeving en de waarde van woorden. Gaandeweg werd gehandeld vanuit een eigen logica, ook wel logic genoemd.
Logics
De logic van een groep wordt gevormd door de taak en de verwachtingen die de omgeving heeft. Logics worden in de theorie gedefinieerd als “sets van materiële praktijken en symbolische constructies die het handelen van organisaties en individuen richting geven en mogelijk maken” (Friedland & Alford, 1991). Deze ietwat abstracte omschrijving geeft aan dat organisaties en individuen handelen vanuit een structuur en referentiekader gekenmerkt als ‘logic’. In de praktijk komen logics voort uit een bredere institutionele context, institutionele orders¹. In de game waren deze verwerkt in de opdrachten.
Gedurende de game maakten de deelnemers zich de logics met hun eigen structuur en referentiekader eigen. Bij een groep Brikkers werd actiegerichtheid omgezet in taakverdelingen. De Conceptino’s namen uitgebreid tijd om elkaar te leren kennen en beeldvorming in gezamenlijkheid te bepalen. De logic werd gevormd en eigen gemaakt. Naarmate de game vorderde hielden deelnemers sterker vast aan de logic. Het werd onbewuster en stond minder ter discussie.
Samenwerking geremd door logics
In de tweede fase van de game werden Brikkers en Conceptino’s uitgedaagd met elkaar samen te werken. De twee logics kwamen met elkaar in aanraking. In de meeste situaties vormde de eigen logic het startpunt. Er werd gedacht en gehandeld vanuit datgene wat ‘normaal’ was in de eigen groep. Verbinding en afstemming waren in veel gevallen lastig. Plannen werden gesmeed maar in beperkte mate afgestemd; “jullie willen dat, maar wij dan?” Afhankelijk van hoe sterk de deelnemers vasthielden aan hun logic, was samenwerking moeilijk of eenvoudiger. Bij een van de samenwerkingsgroepen was de kracht van de Conceptino’s logic minder sterk en overheerste de persoonlijkheid. Deze Conceptino’s met Brikkers-bloed veerden eenvoudiger mee met de Brikkers dynamiek. De samenwerking kwam met meer gemak tot stand. Dit blijkt ook in de praktijk het geval te zijn, zo wijst onderzoek uit (Bongers, 2018). Naarmate professionals meer in staat zijn hun eigen logic los te laten, des te meer bereid ze zijn om samenwerking met een andere professie aan te gaan. Sterk vasthouden aan de eigen logic bemoeilijkt de bereidheid tot samenwerken.
Verbinding en afstemming
Zoals ook uit onderzoek blijkt, bleef ook in de game de kracht van logics onbesproken. Bij het aangaan van de samenwerking wordt er niet of maar heel kort stilgestaan bij de logics als drijfveer. Er wordt niet stil gestaan bij de vraag waarom dingen gedaan worden zoals ze gedaan worden. De frustratie van ‘anders’ wordt gevoeld, maar het gesprek wordt niet gevoerd. Als gevolg is er geen verbinding en wordt er niet het optimale uit de samenwerking gehaald.
Logics kennen vaak een uitgebreide historie en zijn diepgeworteld in professionals en organisaties. Zelfs zo diep dat ze niet eens bewust zijn, maar wel worden gevoeld als de samenwerking niet loopt. Zorg dus voor een goede en met name diepgaande kennismaking. Zoals ook in de game bleek zijn afstemming en verbinding essentieel voor het goed laten verlopen van een samenwerking.
Meer weten over logics?
– Thornton, Ocasio, Lounsbury (2012). The Institutional logics perspective.
– Friedland & Alford (1991) Bringing Society Back In.
– Onderzoek ‘Hoe gaat dat samen-werken?!’ – Lies Bongers, 2018.
¹Institutionele orders behoren tot een complex systeem van onder andere historische patronen, verwachtingen vanuit de maatschappij en culturele invloeden. Ze staan centraal in de institutionele theorie van onder andere Scott (2008), Friedland en Alford (1991), Thornton, Ocasio en Lounsbury (2012) en laten zien hoe het handelen van organisaties en professionals zich afgestemd wordt op de omgeving. De complexiteit van deze theorie rijkt te ver voor dit mini-college. Zoek gerust deze bronnen op of neem contact met ons op!
Wil je ook de ander mini-colleges lezen?
Hoe ontstaat cultuur?
Hoe wordt een sterk team gevormd?
Wat is ingroup en outgroup denken & doen en wat kun je ermee?
Acht stuurknoppen: hoe zorg je dat er garen op de klos komt door samenwerken?
Door Lies Bongers
