We leven in een verandering van tijdperk
De wereld om ons heen verandert in een rap tempo. Om met Jan Rotmans te spreken: “we leven niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperk” (Rotmans, 2016). En dan te bedenken dat corona er nog niet was toen Jan Rotmans deze uitspraak deed…..We merken allemaal de veranderingen. We werken veel vaker thuis, de inhoud van ons werk verandert door automatisering en robotisering, er komen functies bij die vroeger nog niet bestonden. Wie had er een paar jaar geleden gehoord van een bitcoin handelaar of een scrummaster? Niemand, toch? We zijn ook steeds meer projectmatig en met “opgaven” gaan werken, omdat de vraagstukken die voor handen zijn, daar om vragen. Dat betekent concreet dat je steeds meer in de situatie komt dat je leidinggeeft aan steeds wisselende teams. Komt nog bij dat door corona er ook tussendoor nogal eens een acute crisis moet worden gemanaged, bijvoorbeeld bij een uitbraak binnen je team.Dat vraagt behoorlijk wat van je leiderschap. Want hoe hou je verbinding en zorg je voor succes, als je leiding moet geven in dit tijdperk van transitie?
De sleutel tot succes
In deze nieuwe tijd gaat het er om, dat je als leider kunt inspireren en verbinden. Dat vraagt misschien om een andere houding dan dat je gewend was uit het verleden. Je kunt al lang niet meer af met mensen gewoon vertellen wat ze moeten doen. Dat is niet meer van deze tijd en los daarvan weten jouw teamleden bij het werken aan een opgave meestal beter dan jijzelf wat er moet gebeuren. Dus daar zit het hem niet. Het gaat om het creëren van verbinding in je team. Aan jou de taak een verbindend leider te worden.
Maar wat is dat eigenlijk, verbindend leiderschap?
De essentie van leiderschap is mensen en zaken in beweging brengen en houden. Bij verbindend leiderschap gaat het er om mensen intrinsiek, van binnenuit, te motiveren een bijdrage te leveren aan iets dat de individuele belangen ontstijgt. Aan iets dat verder gaat. En dat doe je niet door aan de buitenkant regels op te leggen of controle uit te oefenen. De basis van verbindend leiderschap is authenticiteit, samenhang en wisselwerking. Verbindend leiderschap is energie losmaken.
Ken uzelf en ken elkaar
Verbindend leiderschap is elkaar echt ontmoeten en de belevingswereld van de ander erkennen. Elkaar zien als mens terwijl we bezig zijn met de zaak. We moeten weer echt naar elkaar gaan luisteren, op verschillende niveaus (deze niveaus worden mooi omschreven door Otto Scharmer in zijn boek De essentie van Theory U, 2018). Om goed te kunnen luisteren en verbinden, is fysieke, emotionele en mentale fitheid nodig. Zodat we in balans zijn en niet gelijk in de stress schieten als zich iets onverwachts voordoet. Vanuit deze verbinding wordt het bereiken van resultaten en doelen een samenspel. Door elkaar te erkennen zien we eerder de kwaliteiten, kennis en talenten die ons dichter naar het doel brengt. Verbindend leiderschap is niet alleen zelf een betere kwaliteit van wisselwerking nastreven, maar ook zorgen dat anderen een context hebben waarin dat mogelijk is. Dat vereist een bepaalde vorm van denken over teams en organisatie. Het vraagt gerichtheid op het grotere plaatje, oftewel op een gezamenlijke missie en visie. Het vraagt ook om een veilige, open cultuur waarin het normaal is om elkaar scherp te houden (o.a. Edmondson, 2017)
5 tips om een verbindend leider te worden of te blijven
Hoe zorg je er dan voor een verbindend leider te zijn? Hieronder een paar tips.
Onderstaand vijf aandachtspunten om je op te focussen voor meer verbindend leiderschap. Vragen richten de aandacht. Stel de vragen aan het begin of aan het eind van elke dag gedurende een maand. Bespreek het met anderen. Kijk eens wat het met je doet.
Tip 1: Zorg er zelf voor dat je fit bent. Eigen zuurstofmasker eerst. Let op je fysieke fitheid, want daardoor neem je beter waar, ben je alerter en zie je zelf het grotere plaatje. Dus volg grootmoeders tips op over gezond eten, voldoende beweging en genoeg slaap. Zorg voor emotionele fitheid door zelf in balans te zijn, oordelen uit te stellen en te omarmen wat er is. Weet ook wat belangrijk voor je is. Wat heeft prioriteit voor jou in je leven. Ben je hier zoekende in, lees of herlees dan nog eens “de 7 eigenschappen van effectief leiderschap”, van Steven Covey (1989). Een echte klassieker, maar nog altijd actueel.
Tip 2: Maak helder waarvoor jullie het doen (missie). Wat is jullie toegevoegde waarde? Zorg ervoor dat jullie hier een gezamenlijk beeld bij hebben, dat concreet en helder is en waar jullie het over eens zijn. Maak ook scherp wat ieders bijdrage aan het geheel is. Zorg voor een gezamenlijk en vooral concreet beeld over de collectieve bijdrage. Maak inzichtelijk wat ieders bijdrage is en check vooral ook of iedereen dit ook werkelijk heeft begrepen.
Tip 3: Zorg voor voldoende en diepgaand contact. Essentieel voor succes is dat je elkaar vaak genoeg ziet en spreekt. Dat gaat over de frequentie. Als leider kun je dit faciliteren door bijvoorbeeld een dagelijkse of wekelijkse korte meet-up te organiseren. Dat kan fysiek maar ook prima online. Je kunt de dagelijkse gang van zeken bespreken en ook even informeel kletsen en koffiedrinken. Dit gebeurt in de meeste organisaties wel. Maar los van dat er een ontmoeting plaatsvindt is het ook van belang dat er regelmatig genoeg ruimte is voor diepgang in de ontmoeting. Dit kun je als leider faciliteren door te zorgen voor “benen op tafel” sessies, een “gesprek op voeten” of een “kampvuurgesprek”. Belangrijk daarbij is dat iedereen aan bod komt, dat wordt nogal eens vergeten, als het al tot een meer diepgaand gesprek komt. Wil je meer lezen over hoe je dit aanpakt, neus dan eens in het werk van Jiske Kramer (Deep Democracy, 2019).
Tip 4: Inspireer je team en laat je inspireren. Weet je eigenlijk wel van je team wat hen inspireert in het werk? Waar lopen ze warm voor? Welke specifieke kennis hebben ze in huis? Weten ze dit van elkaar? In praktijk wordt dit heel vaak vergeten. Ga hier eens over in gesprek of kijk eens een paar uur in elkaars keuken, loop “stage” bij elkaar. Dat hoeft niet lang, een beeld is voldoende.
Tip 5: Sluit nog meer aan bij voor wie of wat je werkt. We denken meestal wel te weten wat onze klanten graag willen of wat onze stakeholders nodig hebben, Maar is dat eigenlijk wel echt zo? Of vullen we soms iets teveel in? Dat laatste zou zomaar eens het geval kunnen zijn. Dus ga eens op onderzoek uit en scherp je diensten of producten aan. Een werkwijze die je hiervoor kunt kiezen is bijvoorbeeld Design Thinking (o.a. Design Thinking, Strompf, 2019). Als je met je klanten of stakeholders gaat verbinden, heeft dit direct effect op het team dat je aanstuurt. Je maakt de verbinding als het ware steviger en de cirkel groter. Daarmee wordt de opgave van het werk helderder, breder en dieper (zie tip 2) en worden mensen geïnspireerd en gemotiveerd om hun samen hun talenten hiervoor aan te wenden (zie tip 4). Kortom, win-win.
Hopelijk kun je met bovenstaande tips lekker aan de slag en een mooie verbinding tot stand brengen met je team en stakeholders. Natuurlijk valt er nog veel meer te weten en ontdekken over verbindend leiderschap. Als je wilt, vertellen we je graag meer hierover of gaan we aan de slag met jou en je team met dit thema. Neem gerust contact op
Dianne Beunk.
