Tips voor meer leven in de brouwerij, ook in coronatijd
Eerst een bekend verhaal
Waarschijnlijk herken je een of meer van onderstaande situaties wel, als je leidinggeeft aan een team of organisatie.
Na een dag hard werken zit je uitgeteld op de bank. Je hebt gebuffeld vandaag, maar je vraagt je af wat je nu eigenlijk voor elkaar hebt gekregen. Het was een beetje duwen en trekken. Jullie doen een mooi project, maar niemand in je team leek er echt zin in te hebben. Ze vinden het wel prima allemaal, er is beweging, maar de sprankeling mist…..en daar ben jij moe van.
Of dit: je komt op een teammeeting, online of fysiek, dat maakt niet uit. Jij zit er klaar voor, maar de helft is te laat of niet voorbereid. Er is veel gemopper, vooral op “de situatie”. Echt aangehaakt op de inhoud, het werk en wat er moet gebeuren, zijn ze niet. Onderling gezeurd wordt er des te meer, vooral over anderen. Je hebt het gevoel dat je trekt aan een dood paard. Geen beweging in te krijgen. Doodop ben je, na zo’n overleg.
Of misschien herken je dit….. de druk is hoog, de laatste tijd. Vooral nu met corona, allerlei dingen moeten anders worden ingeregeld en dat kost energie. Iedereen werkt zich een slag in de rondte, pauzes worden niet meer echt genomen. Broodje eten achter je laptop terwijl je vergadert is ook wel prima, toch? Ondanks dat iedereen druk is, lijkt het maar niet goed te lukken om alles rond te krijgen. Er is steeds paniekvoetbal en de besluitvorming is ad hoc. Zelf doe je daar ook aan mee, maar je komt er niet uit. Soms geeft het energie, lekker hard bezig zijn en de dagen vliegen om. Maar je merkt gaandeweg dat jij en je team de flow kwijtraken. Jullie zijn moe….
Jullie zitten in de verkeerde energiezone
Als je dit herkent, is er een grote kans dat je met je team in de comfortzone, zombiezone of hyperzone bent beland (Van der Loo en Davidson, 2019). Dit lichten we toe. In de comfortzone vindt iedereen het wel even prima. Op zich wordt er wel kwaliteit geleverd, maar mensen werken op hun dooie akkertje. Af en toe even in de comfortzone zitten, is niet zo’n punt. Zeker niet als je net een enorm hectische tijd achter de rug hebt. Al moet dat niet te lang duren. Want voor je het weet zit je in de zombiezone, waarbij een team niet alleen traag werkt, maar ook nog eens slecht presteert, omdat het niet meer zo boeit. Zie daar maar eens uit te komen. De hyperzone komen wij op het moment veel tegen bij onze klanten. Deze zone kenmerkt zich door veel ervaren stress. Mensen werken hard maar de uiteindelijke kwaliteit van het werk is lager dan je met al die inzet zou verwachten. Dat komt doordat er wordt gerend als een kip zonder kop.
Maar jullie willen hier naartoe!
Wat je als leidinggevende eigenlijk wilt is met je team naar de zinzone. De zinzone kenmerkt zich door energie en flow. Er wordt hard gewerkt, maar op een ontspannen manier. De prestaties zijn goed. Dat ziet er in praktijk ongeveer zo uit: Je komt binnen voor een overleg over een project, iets later dan je had gewild. Je team is al druk in gesprek over de inhoud. Ze staan rond het grote projectbord met daarop de planning, deadlines en acties. Alle acties zijn afgrond, ze zijn aan het brainstormen over de volgende fase. Ze hebben veel ideeën en bovendien wordt er flink gelachen tussendoor. Ze hebben niet echt in de gaten dat jij binnen bent gekomen, zo lekker zijn ze aan het werk.
Klinkt goed. Maar hoe komen we in de zinzone?
Heerlijk, toch? Alleen is de vraag natuurlijk: hoe kom je terecht in de zinzone met je team? Wat kun je als leidinggevende doen? Het antwoord op die vraag vind je onder andere bij de Zelfdeterminatietheorie van Deci en Ryan (2000). Zij stellen dat mensen en teams gemotiveerd raken en in een flow (of met andere woorden, in de Zinzone terecht komen) als wordt voldaan aan drie basisbehoeften: autonomie, het gevoel van competentie en verbinding met anderen. In een model ziet dat er zo uit:
Met autonomie wordt bedoeld dat mensen en teams, binnen vooraf gestelde en duidelijke kaders, zelfstandig beslissingen kunnen nemen over hoe zij hun werk doen (wij mogen het). Daarbij is van belang dat zij het gevoel hebben competent te zijn (we kunnen het) en met elkaar samen te mogen werken (de verbondenheid, we doen het samen). Is aan deze voorwaarden voldaan, dan kom je met elkaar in de zinzone.
Je kunt hier als leidinggevende op sturen, door mensen op deze drie aspecten te coachen, te faciliteren en te begeleiden. Stuur dus op resultaten en output en wees er op tijd bij als zaken stagneren. Help jouw team beslissingen te nemen, in plaats van dat voor hen te doen. Dat betekent dat je af en toe op je handen moet zitten. En dat je er bent als er toch wat misgaat. In plaats van een fout te bekritiseren, kun je beter samen kijken naar wat je ervan leert en wat nodig is om dit in de toekomst te voorkomen. Stimuleer je team in het beter worden in hun werk. Bekijk wat nodig is aan competenties om de klus te klaren en wie wat het beste kan. Zorg voor ontwikkeling in de vorm van cursussen, coaching of learning on the job. En tot slot: faciliteer de ontmoeting. Of dat nu fysiek of online is. Zorg voor voldoende ontspanning tijdens de ontmoetingen. Heb aandacht voor hoe het met je team gaat, hoe zit iedereen erbij? Wat is nodig om aan het werk te gaan? Kan en mag iedereen zijn zegje doen, komt iedereen aan bod? Door op de aspecten autonomie, competentie en verbondenheid te sturen, zal je zien dat je team vleugels krijgt. De hyperzone, zombiezone en comfortzone komen dan niet meer zo vaak voorbij. En als het wel gebeurt, ben je er sneller weer uit.
Hou jezelf energiek
Tot slot nog een belangrijke tip: zorg voor jezelf. Eigen zuurstofmasker eerst. Dit doe je door te zorgen voor voldoende rust en oplaadmomenten, na te denken over het vergroten van jouw eigen skills (competent voelen en zijn), ruimte te pakken bij je eigen leidinggevende door goede afspraken te maken (autonomie) en het organiseren van je eigen buddy of sparringspartner, met wie je samen optrekt (verbonden zijn).
Klinkt logisch allemaal, toch? Maar dan de praktijk. Die is soms nog wel eens weerbarstig. Wil je er over sparren? Voel je dan vrij om ons te benaderen. Wij helpen je graag verder.
Dianne Beunk
